Retinoidy - to nie zabawki, Czy warto po nie sięgać przy opornym trądziku?

Termin Retinoidy obejmuje retinol (witaminęA) oraz jego naturalne i syntetyczne analogi. Witamina A jest witaminą rozpuszczalną w tłuszczach. W organiżmie człowieka stanowi niezbędny czynnik wzrostowy, wpływających przede wszystkim na wzrost i prawidłowy stan nabłonka.

Receptory retinoidowe znajdują się w naskórku i skórze właściwej, mieszkach włosowych i gruczołach łojowych

Miejscowe działanie retinoidów

Poprzez działanie na swoiste receptory, retinoidy wykazują zdolność regulowania procesów rogowacenia i złuszczania, pobudzają syntezę  kolagenu i angiogenezę, zmniejszają stan zapalny. Działanie retinoidów polega także na normalizacji procesów złuszczania w przewodach gruczołów łojowych  a poprzez umożliwienie ewakuacji wydzieliny gruczołów prowadzi do ograniczenia komedogenezy.

Ogólne działanie retinoidów

Pomimo znamiennego wpływu terapeutycznego jaki retinoidy wywierają w wielu chorobach dermatologicznych  są lekami wywołującymi wiele skutków ubocznych. Posiadają także istotne przeciwwskazania.

Przeciwwskazania:

Ograniczenie stosowania retinoidów wynika przede wszystkich z teratogenności tych lekó nie wolno ich stosować u kobiet w ciąży. Odnosi się to również do kobiet w wieku rozrodczym, nie stosujących efektywnej antykoncepcji na cztery tygodnie przed,  w trakcie oraz do dwóch lat po zakończeniu leczenia. Stosowanie retinoidów w pierwszym trymestrze ciąży może wywołać u płodu poważne zaburzenia rozwojowe obejmujące wady twarzoczaszki (wodogłowie, małogłowie) mikroftalmię (małoocze), wady rozwojowe ucha zewnętrznego, układu sercowo-naczyniowego, centralnego układu nerwowego.

Następnym ograniczeniem zastosowania retinoidów są: znaczne upośledzenie czynności wątroby lub nerek, otyłość, cukrzyca, a także podwyższenie stężenia lipidów w osoczu oraz hiperwitaminoza A. Nie należy podawać retinoidów równocześnie z tetracyklinami, ponieważ może to wywołać wzrost ciśnienia śródczaszkowego. Przeciwwskazane jest też łączenie retinoidów z meto-traksatem opisywano przypadki zapalenia wątroby podczas takiej kuracji. Ryzyko występowania Hiperwitaminozy A wzrasta podczas podawania retinoidów łącznie z preparatami witaminy A

Działania niepożądane:

W większości przypadków zależne od dawkowania leku i zazwyczaj ustępują po zmniejszeniu dawki lub odstawieniu.

- Objawy związane z hiperwitaminozą A - Najczęściej obserwuje się suchość i wysychanie błon śluzowych np. jamy ustnej, nosa (prowadzącą do krwawień) krtani, spojówek. Zdarzały się również przypadki osłabienia widzenia w ciemności
- Układ kostno-mięśniowy - Obserwowano bóle mięśni lub stawów.
- Skóra i przydatki skóry - Najczęściej pojawiające się działania uboczne to świąd, suchość, ścieńczenie skóry i łuszczenie, zwłaszcza na dłoniach i stopach, rumień wzmożona potliwość, osutka , zniekształcenie płytek paznokciowych, ziarniniak ropotwórczy, przerzedzenie i wypadanie włosów, czasami u pacjentów może wystąpić nadwrażliwość na światło
- Zaburzenia psychiczne - Dość rzadko występują zaburzenia zachowania, depresja, bóle głowy, uczucie osłabienia i zmęczenia, wzrost ciśnienia śródczaszkowego
- Przewód pokarmowy - Opisywane są przypadki występowania nudności, chorób zapalnych jelit, zapalenia trzustki.